Fiber optik, ince ve hassas şekilde üretilen saf bir cam ipten ışığın iletilmesiyle çalışan veri aktarım kablosudur. Tam olarak ışık hızında olmamalarına rağmen ışık hızına yakın aktarım sağlayan fiber optik sisteminin en büyük avantajı daima stabil bir bağlantı sunmasıdır. Uzun mesafeler için harika bir tercih olan fiber optik aktarım yardımıyla, çok uzak mesafelere bile hızla veri aktarımı gerçekleştirilebilmektedir. Fiber optik kablolar yardımıyla yapılan aktarımlarda saatte 300 bin kilometrelik hıza erişilir.
Fiber optik kablolar, her biri insan saçından biraz daha kalın bir veya daha fazla cam kordonundan oluşur. kablolar, küçük lazerler veya ışık yayan diyotlar (LED'ler) tarafından üretilen ışık palslarını kullanarak iletişim sinyalleri taşırlar. Her telin merkezi, ışığın seyahat yolunu sağlayan çekirdek olarak adlandırılır. Çekirdek, sinyal kaybını önlemek için ışığı içeriye yansıtan ve ışığın kablo içindeki kıvrımlardan geçmesine izin veren “kaplama” adı verilen bir cam katmanıyla çevrilidir.
Fiber kabloların iki temel türü vardır. Bunlar tekli fiber (single mode fiber) ve çok modlu fiber (multi mode fiber) olarak adlandırılır. Tek modlu fiber, çok modlu fiberler LED kullanırken ışık üretmek için çok ince cam şeritler ve lazer kullanır. Tek modlu fiber çok ince cam şeritler ve ışık üretmek için bir lazer kullanırken, çok modlu fiber ise ışık üretmek için LED kullanmaktadır.
* Fiber Optik Kabloların Avantajları Nelerdir?
Fiber optiklerin kapasitesi diğer kablolardan daha yüksektir. Bir fiber kablosunun taşıyabileceği şebeke bant genişliği miktarı, benzer kalınlıkta bir bakır kablo bandınınkini kolayca aşabilir. 10 Gbps, 40 Gbps ve hatta 100 Gbps değerindeki fiber kablolar standarttır. Sıradan kablolar için bu performansa ulaşmak oldukça güçtür.
bir fiber kablo, ışığı gücünü kaybetmeden çok daha uzun mesafelere taşıyabileceğinden sinyal yükselticilerine duyulan ihtiyacı azaltır.
Fiber kablolar etkilenmeye karşı daha az hassastır. Geleneksel bir ağ kablosu, elektromanyetik parazitlerden korumak için özel koruma gerektirir. Korunma sağlanmış olsa da birbirine çok yakın konumlanan çok sayıda kablo parazitin ortaya çıkmasına neden olacaktır. Fiber kabloların özellikleri bu sorunların tamamını ortadan kaldırmaktadır.
Bakır yapısı itibariyle yumuşak bir metaldir. Isıdan, sudan ve nemden etkilenir. Bu nedenle zamanla kırılır veya ilk günkü performanslarını kaybederler. Baskı açısından ise bakır dayanıksızdır. Bakır kablolar yalnızca 11.33 kg baskı kaldırabilirken, fiber kablolar 45 ila 80 kg baskıyı kaldırabilirler. Fiber kablolar bakır kabloların aksine ısıdan, sudan ve nemden de etkilenmezler.
* Fiber Optik Kullanım Alanları
Fiber optik kablolar, hızlı ve yüksek bant genişliğiyle veri aktarmanın en avantajlı yoludur. Işık hızında verilerin aktarıldığı fiber optik kabloların keşfi, kuruluşundan bu yana 40 yılı aşkın süre geçen ağ ve iletişim dünyasında devrim yarattı. Bu kablolar, günümüzde metalik teller kullanan geleneksel ağ oluşturma yöntemlerini neredeyse tamamen ortadan kaldırdı. Peki, fiber optik kullanım alanları hangi yönde eğilim göstermeye başladı ve fiber optik kablolardan hangi alanlarda faydalanılıyor?
* İnternet - Fiber optik kablolar çok sayıda veriyi yüksek hızlarda taşıma kapasitesine sahiptir. Bu özelliği fiber optik kabloları internet için vazgeçilmez bir seçenek haline getiriyor. İnternet aktarımında kullanılan geleneksel bakır kabloların yerini alan fiber optik kablolar, internet dünyasının geleceğini temsil ediyor.
* Kablolu TV Yayınları - Fiber optik teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte kablolu TV yayınları da kendini yenilemeye başladı. Fiber optik kablolar, yüksek görüntü sinyallerinin HD televizyonlara kolayca iletimesine yardımcı oluyor zira fiber kablolar daha yüksek bant genişliğine sahip. Bu açıdan bakıldığında fiber optik kablolar, kablolu TV sektörü için aynı miktardaki bakır kablodan daha maliyetsiz ve avantajlı görünüyor.
* Telefon - Fiber kablolar telefon haberleşmesini de etkiledi. Fiber altyapıyla yapılan görüşmelerde veriler daha hızlı aktarılıyor, ses kalitesi daha yüksek ve pürüzsüz oluyor. Aynı zamanda fiber kablolar, sesin karşı tarafa gecikmeyle iletilmesinin (lag) önlenmesine yardımcı oluyor.
* Bilgisayar Ağlar - İnternet dışında bilgisayar ağları da fiber optik bağlantılardan faydalanmaya başladı. Fiber optik bağlantılar yardımıyla ağ üzerindeki bilgisayar daha büyük verileri daha kısa sürede iletme avantajına sahip oluyor.
* Tıbbi Araştırma ve Operasyonlar - Fiber optik kablolar tıbbi alandaki araştırma ve müdahaleleri kolaylaştırıp, daha başarılı yöntemlere dönüşmesine katkıda bulunuyor. Endoskopi gibi popüler tıbbi yöntemlerde artık fiber optik bağlantılardan faydalanılıyor. Fiber optik tıbbi alanda mikroskopi ve biyomedikal araştırmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
* Aydınlatma ve Dekorasyon - Veri aktarımının yanı sıra fiber optik ışıkların dekoratif ve şık göründüklerini kabul etmemiz lazım. Fiber optiklerden yıllardır dekoratif alanlarda ve ışıklandırma çözümleri olarak faydalanılıyor.
* Mekanik Tanılar - Ulaşması güç mekanlarda mekanik tanıların yapılması zorlayıcı olabiliyor. Fiber optik kablolar bu alanda erişilmesi güç bölgelere erişme konusunda mekanikçiler ve mühendislere yardımcı oluyor.
* Askeri ve Uzay Operasyonları - Hassas verilerin yüksek güvenlikle aktarılmasının gerektiği alanlarda fiber optik kablolar yardımıyla veri aktarımına ideal çözümler üretilmektedir. Askeri ve uzay operasyonlarında bu amaçla fiber optik teknolojisinden faydalanılmaktadır.
* Otomotiv Endüstrisi - Yeni nesil otomobillerde fiber optik kablolar birçok farklı amaç için kullanılıyor. Bazen aydınlatma için kullanılan kablolar bazense aracın çeşitli bölümlerindeki verilerin diğer parçalara hızla aktarılması amacıyla kullanılmaktadır. Örneğin fiber optik kablolar yardımıyla hava yastıkları daha etkin kontrol edilebilmekte ve mekanizmanın hızla devreye alınmasına yardımcı olmaktadır.